Βυζαντινή κρήνη της Ξηροκρήνης
Συντεταγμένες: 40°38′47.2″N 22°55′52.9″E / 40.646444°N 22.931361°E
| Βυζαντινή κρήνη της Ξηροκρήνης | |
|---|---|
 | |
| Είδος | κρήνη |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 40°38′47″N 22°55′53″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Θεσσαλονίκης |
| Τοποθεσία | Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης |
| Χώρα | Ελλάδα |
| δεδομένα (π) | |
H Βυζαντινή κρήνη της Ξηροκρήνης είναι ένα ιστορικό διατηρητεό μνημείο στην πόλη της Θεσσαλονίκης προστατευόμενο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Η κρήνη βρίσκεται στη συνοικία Ξηροκρήνη, στην περιοχή του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού, στην αυλή κτηρίου επί της οδού Διδασκαλίσσης Βασιλικής Παπαθανασίου 42. Η κρήνη είναι κατασκευασμένη από κεραμικές πλίνθους και λίθους, και η πρόσοψη κοσμείται με βυζαντινό ημικυκλικό τόξο και κεραμοπλαστικά κοσμήματα. Η επιγραφή του ιδρυτή δεν διασώζεται και το ακριβές έτος ανέγερσής της είναι άγνωστο. Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν και τα θεμέλια της Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Ξηροκρήνης, ναού του 6ου αιώνα μ.Χ.[1][2]
Η περιοχή αποτελούσε σημαντικό λατρευτικό κέντρο κατά την πρωτοχριστιανική και Βυζαντινή περίοδο και μέχρι σήμερα έχουν ανασκαφεί τρεις παλαιοχριστιανικοί ναοί οι οποίοι πιθανόν συνδέονται με το μαρτύριο και τη μνήμη του αγίου Νέστορα ή των τριών αδελφών μαρτύρων Αγάπης, Ειρήνης και Χιονίας που επίσης μαρτύρησαν εκεί. Στη συμβολή των οδών Λαγκαδά και Αγίου Δημητρίου, βρέθηκε χριστιανικός ναός του πρώτου μισού του 5ου αιώνα μ.Χ. Ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως άλλους δυο παλαιοχριστιανικούς ναούς. Ο προαναφερθείς Ναός του 6ου αιώνα (Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ξηροκρήνης) εντοπίστηκε στην οδό Μαργαροπούλου 20 – πίσω από τον Ν.Σιδηροδρομικό Σταθμό. Ένας ακόμη παλαιοχριστιανικός ναός ανακαλύφθηκε στις παρυφές του δυτικού αρχαίου νεκροταφείου λίγο έξω από την πλατεία Δημοκρατίας κτισμένος μάλιστα πάνω σε ένα συγκρότημα αποθηκών της ύστερης αρχαιότητας, καταδεικνύοντας και τον εμπορικό χαρακτήρα του τόπου. Ο ναός αυτός καταστράφηκε τον 7ο μ. Χ. αιώνα ενδεχομένως από σλαβικές επιδρομές.[3].
